POZŁOTNICTWO - ZDZISŁAW ENGELMAN

Pozłotnictwo, to dziedzina sztuki dekoracyjnej polegająca na pokrywaniu powierzchni przedmiotów powłoką z metalu, w celu nadania im wyglądu szlachetniejszego od tworzywa, z których te przedmioty zostały wykonane. Celem pozłotnictwa jest nadanie obiektom walorów zdobniczych, które imitują luksus, bogactwo i przepych.

Powłoki pozłotnicze można nanosić na różne podłoża: drewno, metal, płótno, papier, skórę, stiuk*, marmur, tynk itp. posługując się takimi materiałami jak: złoto, srebro, brąz, cyna*, aluminium i stopy metali, w postaci płatków, proszków, past, farb tip. Głównym jednak sposobem tworzenia powłok pozłotniczych jest pokrywanie powierzchni płatkami złota i srebra. Pozłotnictwo, jako technika zdobnicza znane było i stosowane szeroko od bardzo dawna. Złocenie przedmiotów i wprowadzanie pozłoty na malowidłach, można zaobserwować już w starożytnym Egipcie, w sztuce prekolumbijskiej, japońskiej, w Bizancjum, aż do średniowiecza gdzie nastąpił największy rozkwit technik pozłotniczych. W okresie renesansu prawie odstąpiono od stosowania technik pozłotniczych, ale w baroku powrócono do nich i zaczęto je powszechnie stosować w celach dekoracyjnych. Początkowo pozłotnictwo nie było odrębną dziedziną rzemiosła artystycznego, a jedynie uzupełnieniem technik malarskich, zarówno w malarstwie sztalugowym, również we freskach, w polichromii* rzeźb, jak i malarstwie dekoracyjnym. Bogate zdobnictwo pozłotnicze powszechnie stosowane było w sztuce sakralnej poprzez wszystkie epoki, aż do dnia dzisiejszego. Pozłacanie stiuków, ram obrazów i rzeźb zaczęto stosować w zdobnictwie pałacowym.

W dzisiejszej dobie, techniki pozłotnicze mają zastosowanie przy złoceniu metali, pozłacaniu ram obrazów, jak również w konserwacji i renowacji zabytkowych obiektów.

Wobec szczupłej literatury na temat szeroko rozumianego pozłotnictwa, praca ta, oparta na dziełach wielu wybitnych specjalistów, którzy w swoich publikacjach omawiali również techniki związane z pozłotnictwem wszystkim zainteresowanym sztuką zdobniczą. Dla przedstawienia pełniejszego obrazu zagadnień pozłotniczych, w publikacji ujęto również techniki, które nie zaliczają się do klasycznego pozłotnictwa.